Wiem, że narażę się prawie wszystkim. W tenisowym świecie burzę w szklance wody wywołał stosunek tenisistek z Ukrainy do Rosjanek i Białorusinek. Otóż Ukrainki na znak protestu przeciwko napaści na ich kraj rosyjskiego imperium postanowiły nie podawać po meczu ręki zawodniczkom z krajów Putina i Łukaszenki. Wojna to jak najpoważniejsza sprawa, ale wywołane nią postawy czasem przyjmują groteskową formę, bo Rosjanki, które się przeniosły pod flagę Kazachstanu czy Kanady już na podanie ręki zasługują.
A pozostałe zawodniczki, nawet te, co noszą w czapce kokardkę z ukraińską flagą? Skoro podają rękę Sabalence czy Kasatkinie, to znaczy, że popierają Putina i Łukaszenkę? Przecież to jakiś absurd.
Najbiedniejsza jest w tej sytuacji Sabalenka, bo to ona ostatnio odnosi największe sukcesy i choćby z tego względu najczęściej występuje na konferencjach prasowych, a tam dziennikarze naciskają na nią, by się określiła w kwestiach politycznych. Przyparta do muru Sabalenka powiedziała wyraźnie: Jestem przeciwko wojnie. Ale to za mało. Świat chciałby usłyszeć czy popiera Łukaszenkę, czy jest przeciw. Oczekuje więc od niej deklaracji, za którą w Białorusi i Rosji trafia się do więzienia. To bardzo nieprzyzwoite naciski, bowiem bohaterstwo jest rzeczą, której można wymagać jedynie od siebie, a nie od innych.
Zresztą poza Łukaszenką i Putinem są na tym świecie i inni tyrani i polityczni szkodnicy podobnej maści, jednak dziennikarze nie naciskają, by amerykańscy sportowcy składali deklaracje o stosunku do Trumpa, brazylijscy — do Luli czy Bolsonaro, a polscy — do Dudy czy Kaczyńskiego. Oczywiście, narodowo populistyczny zamach na demokrację to przestępstwo mniejszego kalibru niż zbrojna napaść na sąsiedni kraj, ale jednak sytuujący jego sprawców po złej stronie mocy i wszelka współpraca z nimi musi być odbierana jako wyraz poparcia.
Tymczasem Iga Świątek po swym pierwszym wielkoszlemowym zwycięstwie zjawiła się u prezydenta Dudy, by odebrać z jego rąk Złoty Medal Zasługi. Takie odznaczenie wręcza się w Polsce osobom, które mają szczególny wkład w dzieło kultury, polityki czy rozsławienia kraju. Ale nie tym, którzy odważają się na krytykę obecnej władzy. Z tego względu podobnego wyróżnienia nie doczekała się Olga Tokarczuk, a Iga Świątek jako miłośniczka literatury powinna wiedzieć, że zdobycie literackiego Nobla to coś nieporównywalnie większego niż wygranie tenisowego turnieju, czy to w Paryżu, czy nawet Londynie. Mimo to potulnie się stawiła na dywaniku u Dudy. Nasza idolka (także i moja) nie wykazała się ani bohaterstwem, ani nawet obywatelską odwagą i jakoś nikt (także i ja) nie ma do niej o to pretensji. No i słusznie. Jak już raz powiedziałem, bohaterstwa wymagajmy od siebie, a nie od innych.
W kwestii podawania ręki po meczach tenisowych same zainteresowane wypracowały konsensus, który powinien zadowolić zarówno je same, jak i kibiców. Ukrainki, Rosjanki i Białorusinki, jeśli trafią na siebie podczas turniejów, po meczu w ogóle nie będą podchodzić do siatki. I to jest dobre rozwiązanie. Nikogo nie obraża, nikogo nie prowokuje i nie zmusza do gestów sympatii czy wrogości.
W sporcie, zwłaszcza olimpijskim, utrzymywana jest zasada, że polityki nie powinno się z nim łączyć. Czy to jest słuszne? Generalnie tak, ale nie zawsze się to udaje. Mamy wyraźne przykłady, potwierdzające , że tak właśnie powinno być. Z niesmakiem oglądamy archiwalne filmy, na których zagraniczni sportowcy podczas olimpiady w Berlinie wykonują rzymski salut przed Adolfem Hitlerem, i z oburzeniem wspominamy atak terrorystów palestyńskich na igrzyskach w Monachium, w wyniku którego zabito kilkunastu sportowców Izraela; z żalem myślimy o olimpiadach w Moskwie i Los Angeles, w których z powodów politycznych (wojna w Afganistanie) udziału odmówiły kraje zachodnie, a potem w wyniku odwetu — KDL-e.
Ale są wyjątki. Wielu myśli z sympatią o amerykańskich dwustumetrowcach, którzy dla poparcia emancypacyjnych aspiracji Afroamerykanów podczas hymnu wznieśli w geście „V” dłonie odziane w czarne rękawiczki. I oczywiście popieramy wywieszenie ogromnych transparentów z napisem „Solidarność” podczas meczu Polska-ZSRR na mundialu w 1982 roku w Hiszpanii. A już koniecznie jako polityczny chcemy interpretować gest Kozakiewicza, który pokazał wała nie tylko radzieckim kibicom, ale wręcz całemu sowieckiemu imperium.
A wracając do tenisa, to chyba dobrze, że zawodniczki z byłego ZSRR postanowiły nie wchodzić w sobie w drogę. Jak zwaśnieni sąsiedzi, którzy spotykając się na ulicy, postanawiają przejść na drugą stronę. Do czasu aż sytuacja się zmieni lub postawi ich twarzą w twarz, gdy niezręcznością będzie niepowiedzenie sobie Dzieńdobry!
Jerzy Kruk
