Po ukończeniu seminarium zostałem skierowany do dużego miasta. Ucieszyłem się, bo na wsi albo w małym miasteczku jesteś stale na widoku, a w dużym mieście chowasz koloratkę, ubierasz się w cywilne ubranie i niezauważalnie mieszasz się z tłumem. Dostępne jest wszystko, z czego korzystają zwykli ludzie: kina, restauracje, baseny, burdele. Przecież tam nikt nikogo nie pyta o zawód.
Szybko wciągnąłem się w pracę wikarego. Mój proboszcz, mężczyzna w sile wieku, bezpiecznie mnie wprowadzał w rutynowe działania. Msze święte i nabożeństwa. Najpierw majowe, potem czerwcowe. Spowiedź, ofiara, eucharystia. Chrzty, śluby, pogrzeby. Najpierw wprowadzał mnie w związaną z nimi buchalterię, a po wakacjach obiecał mi udzielanie sakramentów. On się skupiał nad przygotowaniem dzieci do komunii, młodzieży do bierzmowania i młodych do ślubu, chciał mnie w to wciągnąć przez katechezę. W pobliskiej podstawówce był wakat katechety. Wypełniali go nauczyciele z innych szkół. — Niech ksiądz to weźmie — mówił. — Otrzaska się ksiądz w pracy z dziećmi, wyjdzie do ludzi, zaszczepi przeciwko lekceważeniu, śmiechowi, hejtowi, podchwytliwym pytaniom. Bo chyba ksiądz się nie spodziewa, że wszyscy tu będą księdza po rękach całować? To jest miasto, proszę księdza. Tu wszyscy są zaganiani, nawet nikt księdzu nie powie na ulicy „Pochwalony!”. No i legalnie będzie ksiądz zarabiał. To będą księdza prywatne pieniądze.
Dzieci w szkole bardzo się ucieszyły, że będą miały od religii młodego księdza, a nie starą, zdewociałą katechetkę. Praca nie była trudna. Już w lecie dokładnie przejrzałem podręczniki, więc w szkole wystarczyło mi przejrzeć je raz jeszcze przed zajęciami, a potem przerabiać je lekcja po lekcji. Ale dzieci bardzo chciały mnie poznać, więc pytały o moje dzieciństwo, o młodość, jak zostałem księdzem. Oczywiście nie mówiłem im prawdy o sobie, bo gdy zostajesz osobą duchowną, twoja świecka przeszłość znika. I jeśli chcesz być dobrym pracownikiem winnicy pańskiej, twoja osobowość też powinna zniknąć. Nie ma ciebie. Nie ma twoich potrzeb. Cały powinieneś oddać się Bogu i podporządkować Kościołowi. Twoje hobby, pasje, zainteresowania twojemu biskupowi nie są do niczego potrzebne. Jeśli je masz i mimo wszystko kultywujesz, władza kościelna patrzy na to podejrzliwym okiem. Takie przynajmniej zasady wpajano nam w seminarium. A kiedy je podważaliśmy i pytaliśmy: A Jan Paweł Drugi? Kajaki, narty, wędrówki, poezja, teatr, języki… to odpowiadano nam, że taki styl życia nie może być wzorem dla każdego księdza i że JP2 zajmował się tym wszystkim głównie podczas urlopu, a na pierwszym miejscu były zawsze u niego obowiązki kapłańskie.
Obowiązki kapłańskie to było powołanie i pasja mojego pierwszego proboszcza. Realizował się w tym kompletnie. Nie tylko na urzędzie, ale też jako przewodnik duchowej wspólnoty, którą chciał przepoić życie parafii. Założył klub młodzieżowy, gdzie dzieci mogły przyjść po szkole, odrobić lekcje, pograć w ping ponga, w warcaby, poczekać, aż rodzice wrócą z pracy. Dla słabszych uczniów zorganizował korepetycje. Starsi uczyli młodszych. Głównie matematyki i angielskiego. Ale dumą naszej parafii była orkiestra dęta, w której grali chłopcy i dziewczęta. Zrymowało mi się. No i dobrze, bo to była wspaniała harmonia. Orkiestra miała swoją kapelmistrzynię, dziewczynę z werwą, po szkole muzycznej, która też była naszą organistką. Uczyła gry i muzyki młodsze dzieci, które przygotowywała do gry w orkiestrze. U nas w kraju w zasadzie nie używa się określenia „gmina religijna”, ale ksiądz proboszcz dokładał wszelkich starań, by w parafii zbudować coś na kształt wspólnoty.
Miałbym tam dobrze, jak u Pana Boga za piecem, ale niestety mój wróg upomniał się o swoje. Wrócił do mnie pod postacią dziewczynki. „Małgorzata” to chyba częste imię jego towarzyszek? Małgosia miała dziesięć lat. Piękna, wesoła dziewczynka o czarnych, długich włosach i czarnych oczach w pięknej, jak to się mówi, oprawie. O ciemnej karnacji skóry. Szczuplutka, nieduża, a właściwie nawet filigranowa. Wesoła, pogodna, ale i rezolutna, od czasu do czasu popadająca w zadumę. Bystra i inteligentna, choć czasami niezbyt mądra, ale czy przez to nie bardziej urocza? Dla mężczyzn? Dla mężczyzn, bo przede wszystkim im chciała się podobać. Nieraz przyłapywała mnie na lubieżnym spojrzeniu, jakim mężczyzna patrzy na kobietę. Uśmiechała się porozumiewawczo, jakby chciała podziękować za komplement. Była bardzo świadoma swojej urody. Nie w tym sensie, by wiedziała, jak z niej korzystać, ale w tym, że wiedziała, że jest ładna. Lubiła to podkreślać. Kokietka, mała kokietka. Miała taki zalotny gest. Zbierała włosy zwisające jej z przodu ramienia i teatralnie zalotnym ruchem dłoni zarzucała je palcami na plecy, uśmiechając się przy tym zalotnie. Wiem, wiem. Zauważyłem to. Trzy razy użyłem słowa „zalotnie”. Nieświadomie, ale nie będę tego poprawiał, bo to najlepiej pokazuje, jaka była. A uśmiech miała rozbrajający. Szczerbaty jak drewniane grabie po pracy na kamienistym polu. Dziwiłem się, że dziesięciolatkom wypadają mleczne zęby. Myślałem, że dzieje się to wcześniej. Ale nie. Jej koleżanki też miały taki sam szczerbaty uśmiech. Podobała się sobie. Narcyz malutki. Czasami po weekendzie przychodziła do szkoły z pomalowanymi paznokciami. Ponoć bawiła się z koleżankami w salon piękności i w niedzielę zapominała zmyć lakier.
Kiedyś, w jakiejś wesołej sytuacji spytałem ją podczas lekcji, czy wolałaby być piękna i młoda, czy stara i brzydka. Małgosia zastanowiła się chwilkę i pojęła mój żart. Oczywiście że piękna i młoda — powiedziała ze swoim rozbrajającym szczerbatym uśmiechem. Zapomniałem jeszcze dodać, że uśmiechając się zalotnie, bądź rozbrajająco, mrużyła oczy. Też zalotnie. Wszystko w niej było zalotne. — A wolałabyś być piękna i głupia czy brzydka i mądra — podjął zabawę klasowy prymus. Małgosia zastanowiła się głęboko, po czym odpowiedziała poważnie: Piękna i głupia. Chłopiec wybuchnął śmiechem, ale nikt inny się nie śmiał. Wszyscy w klasie, a zwłaszcza dziewczynki, nie z nim, lecz z nią się zgadzali. Oj, drogo prymus przypłacił próbę udowodnienia, że jest mądrzejszy niż wszyscy. Dziewczyny dokuczały mu do końca szkoły.
Małgosia przychodziła do mnie do spowiedzi. Czemu wybrała sobie mnie na spowiednika, a nie innego z księży? Na plebani było nas czterech. Używała brzydkich wyrazów, jak wszyscy. Wzywała imienia Pana Boga swego nadaremno. Jak wszyscy, tylko nie wszyscy się z tego spowiadali. Dokuczała koleżance, jak wszystkie. Gniewała się na mamę, biła się z bratem, zapominała o wieczornej modlitwie, opuszczała niedzielną mszę świętą — jak wszyscy. Ale ona miała też nieskromne myśli. Nie wiem, co mnie podkusiło (to znaczy wiem, dziś dobrze to wiem, że musiał to być mój odwieczny wróg), że spytałem: — A jakie konkretnie? — Myślałam o księdzu — wyszeptała. Wiem, dziś dobrze to wiem, że powinienem był uciekać, gdzie pieprz rośnie, ale zapomniałem się i nie rozpoznałem mojego odwiecznego wroga. Nie zważając na to, że jej nieco przydługie klęczenie przy konfesjonale może czekającym w kolejce wydać się podejrzane, brnąłem dalej. — A co myślałaś? — spytałem z duszą na ramieniu. — Że ksiądz mnie całuje. (Boże!!!) — Że ksiądz mnie przytula, że ksiądz mnie głaszcze, że ksiądz mnie dotyka. Moja księża mość drgnął pod sutanną. Wystraszyłem się, że ktoś może usłyszeć. Natychmiast dałem jej rozgrzeszenie, za pokutę zadałem trzy razy Zdrowaś Mario i zdecydowanie, może nawet zanadto, dwa razy głośno odpukałem w niemalowane drzewo.
Teraz ona próbowała złapać mój wzrok swoim wzrokiem, a ja go unikałem. Ale wymyśliła sprytny fortel. Udawała, że się zamyśla, zapatrza na coś nieokreślonego i kiedy ulegałem tej prowokacji i sam się na nią zapatrywałem, ona wykonywała nagły ruch głową i łapała moje spojrzenie: A, mam cię, zbereźniku!
Przegrałem tę walkę. Wyznaję to szczerze, przegrałem. Teraz ja zacząłem myśleć o niej. Śnić, budzić się w środku nocy z jej obrazem w głowie. Wstydzę się opowiadać o wszystkich szczegółach, ale to, o czym śniłem, to o czym marzyłem, to nie była jej mglista postać. To były detale jej ciała, które zacząłem ukradkiem obserwować. Piegowaty nosek, lekko wydłużone płatki uszu, same uszy, wystający w rozpięciu bluzki obojczyk, obgryzione paznokcie, czasem z łuszczącym się lakierem, czasem z żałobą po kocie. Cieniutkie przedramię, zeszpecone nieudolnie wykonanym długopisem tatuażem. Czubki próbujących przebić jej T—shirt piersi (nie nosiła jeszcze stanika). Wystająca spod leginsów gumka różowych majteczek. Dopiero zapowiadająca kształt gruszki sylwetka jej ciała i, mimo wszystko, wciąż jeszcze chłopięce pośladki, zebrane w perfekcyjne krągłości przez elastyczne legginsy, nieświadome, że powłóczę za nimi swoim bazyliszkowatym wzrokiem świętoszka. Śniłem też o jej lekko matowym głosie (czy dziewczynki też przechodzą mutację?). Jej zdrowy śmiech, wydobywający się z jej płuc, z jej krtani, z jej ust też budził mnie po nocach. By poczuć jego woń, w pierwszy piątek lutego, niby chuligan, przebiłem długopisem kilka dziurek w folii, którą była wyłożona kratka konfesjonału. Czekałem na nią, ale nie przyszła. Łudziłem się, że przyjdzie następnego dnia albo w niedzielę, ale też nie przyszła. Przeziębiła się i leżała przez cztery dni w łóżku. Ksiądz proboszcz zlecił kościelnemu wymianę folii. Przebiłem ją znowu. Kościelny po paru dniach ją naprawił, a ja ją znów przebiłem. Czekając na Małgosię znosiłem wyziewy nieumytych dziecięcych gąbek i starych gęb z popsutymi zębami. Wiedziałem, co ludzie jedli na obiad: ogórkową, kapuśniak, mielone, mizerię, bigos, pyzy polane tłuszczem i skwarkami ze słoniny, pizzę hawajską z sosem czosnkowym. I co na śniadanie: jajecznicę na boczku, ze szczypiorkiem lub bez, zupę mleczną, jajka na twardo, chleb z kiełbasą. Poznałem kwaśny zapach przepoconych ubrań, fetor owłosienia spod pachy, kwas wina i gorycz piwska. Za czwartym razem kościelny powiedział do księdza proboszcza: — Proszę księdza, ktoś przebija tę folię od środka. Przyjrzałem się, rozdarte krawędzie wchodzą w kratkę, a nie do wewnątrz. — Pewnie jakiś żartowniś chowa się w konfesjonale — pospieszyłem z wyjaśnieniem — żeby nikt go nie zobaczył z zewnątrz. A jak go przyłapiemy, to pewnie powie, że tylko się bawił w chowanego. Ksiądz proboszcz spojrzał na mnie, jakby chciał spytać: Sherlock Holmes czy Herkules Poirot?
Dałem za wygraną, ku własnemu komfortowi i zadowoleniu pozostałych księży. Małgorzatka przyszła do spowiedzi w pierwszy piątek marca. Nie mówiła nic o koleżance, ani o mamie, ani o bracie. — Cały czas o księdzu myślę — zaczęła prosto z mostu. Wcelowałem palec w jej usta i przebiłem folię. Odruchowo szarpnęła głową. — Czemu tak? — spytała. — Żeby cię lepiej słyszeć, mów ciszej. (Wilku… dlaczego masz takie duże uszy? Wilku… dlaczego masz takie duże oczy? Wilku… na co masz wilczy apetyt? Wilku… co tam chowasz pod sutanną?). Jej oddech miał zapach kakao i placków z jabłkami posypanymi cukrem waniliowym. — Dotykałam się w różnych miejscach. — Dziecko, zgubisz mnie i siebie. Za pokutę odmów całą dziesiątkę różańca. Puk, puk! — Idź już.
Do dziury w folii sam się przyznałem. — Czekałem na spowiedź — powiedziałem księdzu proboszczowi i z nudów zacząłem sprawdzać napięcie tej folii na kratce i nagle: trach! Zrobiłem dziurę. Bardzo przepraszam, Powiem panu kościelnemu, albo sam ją wymienię. — Dobrze, że ksiądz komuś oka nie wykłuł — zaśmiał się ksiądz proboszcz. — Mam nadzieję, że to ostatni raz. — Żartobliwie pogroził mi palcem. Wiedziałem, że to nie może się dobrze skończyć. Trzymał mnie w swych szponach. Spełniłem twoje życzenie, mówił. Zabiłem ci ojca, chciałbym coś za to dostać. Nie pytałem go, co. W ogóle z nim nie rozmawiałem. Ani razu. Przez cały czas to on mówił do mnie. Nie pytałem go, ale dobrze wiedziałem, czego chciał. Tamtej dziewczynki.
„Weronikę” powinienem skończyć w ciągu kilku najbliższych miesięcy i wydać ją jeszcze w tym roku. Ale może sięgniesz po moją pierwszą powieść? Dostępna jest tutaj: